ΣΤΕΛΙΟΣ ΡΑΜΦΟΣ

Ο κόσμος απαιτεί: «Ζητήστε μια συγγνώμη, τιμωρήστε κάποιον» Τρίτη, 05 Ιούλιος 2011 Στέλιος Ράμφος Προσηνής, ευγενής, άμεσος, ο φιλόσοφος και στοχαστής Στέλιος Ράμφος απέχει πολύ από την εικόνα του κλειστού και μονήρους διανοητή. Είχε φτάσει πρώτος στο ραντεβού, μια μέρα με πολλή ζέστη στην Αθήνα, και μας περίμενε. Βρισκόμαστε λίγες μέρες μετά τον ανασχηματισμό και την ψήφο εμπιστοσύνης που πήρε η κυβέρνηση, και λίγες μέρες πριν από τη συζήτηση στη Βουλή για το Μεσοπρόθεσμο και τον εφαρμοστικό νόμο. Η κουβέντα δεν άργησε να ξεκινήσει. Πάντα υπό το πρίσμα της κατανόησης και της ερμηνείας των συλλογικών πολιτισμικών συμπεριφορών αυτού του έθνους – αυτό με το οποίο καταπιάνεται σ’ όλη του τη ζωή ο Στέλιος Ράμφος. Και πάντα κουβαλώντας όλη εκείνη την παράδοση των ανθρώπων της γενιάς του, που αφηγούνται μ’ έναν δικό τους τρόπο τα πράγματα και ξεκινούν από πολύ πίσω για να φτάσουν στο σήμερα. Στο τραπέζι, μαζί μας, και η… κρίση. Κοινωνική, πολιτική, οικονομική. «Aν δεν καταλάβουμε καλά τη θρησκευτική μας παράδοση, δεν μπορούμε να ερμηνεύσουμε τα βαθύτερα προβλήματα της κοινωνίας μας. Θα σας πω ένα παράδειγμα πολύ χονδρικό: βγαίνει ένας Αμερικανός και λέει ότι το πρόβλημα της Ελλάδας είναι πρόβλημα ανταγωνιστικότητας. Βγαίνει ένας άλλος και λέει ότι το πρόβλημα της Ελλάδας είναι πρόβλημα παραγωγικότητας. Πράγματι, βλέπουμε ότι υστερούμε σ’ αυτό, γιατί η κρίση μάς απέδειξε ότι τρώμε πολύ περισσότερα απ’ όσα παράγουμε. Αυτό έχει μία καταγωγή βαθύτερη. Πρώτον εμείς σαν λαός δεν παρήγαμε ποτέ. Ημασταν έμποροι, ενδιάμεσοι. Κι όχι μόνο εμείς, αλλά όλοι οι ορθόδοξοι ανατολικοί λαοί, συν το γεγονός ότι δεν έχουμε κάποια εμπιστοσύνη και πίστη για τη ζωή σ’ αυτόν τον κόσμο. Εχουμε μια βαθύτερη πίστη και εμπιστοσύνη για τον άλλον κόσμο. Και το κυριότερο: το πρόβλημα το ανθρώπινο έχει την αρχή του -θρησκευτικά- και τη λύση του στο παρελθόν. Με την έννοια ότι όλα κρίθηκαν στην ιστορία του Αδάμ και της Εύας. Τότε έγινε η αμαρτία, τότε έγινε η πτώση, και αν θα ξαναμοιάσουμε στην αρχική στιγμή, θα σωθούμε. Αυτομάτως όταν είναι μια ψυχή στραμμένη προς τα πίσω, δεν σκέφτεται ποτέ την παραγωγή. Δεν έχει νόημα το παράγειν. Αυτό είναι καθηλωτικό. Σκεφτείτε ότι στη Ρωσία χρειάστηκε ο σταχανοφισμός κάποια περίοδο, ώστε συμβολικά να μπορέσει να αντιπαραταχθεί σ’ αυτό το βάλτωμα των ψυχών. Εχει μεγάλη σημασία να το καταλάβουμε αυτό», λέει με πάθος. «Στον Νότο δεν έχουν μέσα στα κοσμοείδωλά τους τη συνθήκη του μέλλοντος. Για μας το μέλλον είναι η επιστροφή στο παρελθόν», προσθέτει. Και από τη φιλοσοφική ανάλυση, περνάει στο γνωστό, στο σημερινό παράδειγμα. «Προχθές, η συζήτηση ήταν πότε ήρθε η δημοκρατία, αντιπροχθές ήταν η αποστασία… Δηλαδή, όλα έχουν να κάνουν με σκιές ή με λάμψεις του παρελθόντος οι οποίες έρχονται μπροστά στη ζωή και ανάλογα τοποθετούμαστε». Και συνεχίζει με μια επισήμανση που φανερώνει το σφαιρικό του ενδιαφέρον για όλες τις εκφάνσεις της πολιτιστικής ζωής και της πολιτισμικής έκφρασης: «Το ενδιαφέρον, και το πικρό παράλληλα, είναι ότι κρίμα που δεν έχουν γίνει αντιληπτά αυτά τα θέματα της κουλτούρας μας, ώστε να κάνουμε μια λογοτεχνία που θα βοηθούσε. Ενώ έχουμε καλούς συγγραφείς, δεν έχουμε την κλάση των συγγραφέων που ψάχνουν την ψυχή ενός λαού. Αυτό που πήγε να γίνει στα μέσα του 19ου αιώνα στη Ρωσία και όταν έγινε αυτή η καταβύθιση στην ψυχή των λαών, κι έδωσε τεράστια λογοτεχνία». – Μα και η λογοτεχνία και οι λογοτέχνες είναι μέρος αυτής της κοινωνίας… – Βεβαίως. Ενώ έχουμε καλούς συγγραφείς, επειδή η κοινωνία δεν έχει πάρει στα σοβαρά τον εαυτό της και προσπαθεί να βγει απ’ τα αδιέξοδά της είτε γυρνώντας πίσω είτε μιμούμενη, το μεγάλο πρόβλημα που είναι η ψυχή δεν έχει τεθεί. Ο Εμφύλιος δεν έχει δώσει, από πλευράς ψυχικών αναλύσεων, τους καρπούς που έπρεπε. Γιατί ακόμη δεν έχουμε εμβαθύνει στο θέμα του διχασμού. Πριν από τον Εμφύλιο υπήρχε διχασμός. Μετά τον Εμφύλιο υπήρχε διχασμός. Η ζωή μας είναι συνυφασμένη με μια διαίρεση. Ο Στέλιος Ράμφος δέχεται όλες τις ερωτήσεις, είναι έτοιμος να εξηγήσει τις οποιεσδήποτε απορίες και την ίδια στιγμή ο συνομιλητής του κάνει ένα ιδιωτικό σεμινάριο για το πώς ο δυτικός άνθρωπος αποδέχθηκε την ιστορικότητά του, ανέλαβε τις ευθύνες του, ωρίμασε – μια διαδικασία που οδήγησε στην Αναγέννηση, στον Διαφωτισμό. «Ο Διαφωτισμός δεν έφερε μόνο τη Λογική. Eφερε και την κρίση διά του παραλογισμού της Λογικής. Η μεγάλη συνεισφορά του Καντ είναι ότι ήταν ο μεγάλος αναλυτής των παραλογισμών της Λογικής». Είναι αδιέξοδος ο δρόμος του «όχι» της Αριστεράς Ο Στέλιος Ράμφος παρατηρεί, παρακολουθεί και σχολιάζει ό,τι γίνεται στην κοινωνία και την πολιτική, σε όλη του τη ζωή, παρ’ ότι απέχει από την πολιτική ένταξη από την ηλικία των 23 ετών. Από φοιτητής ήταν μέλος της ΕΔΑ και βασικό στέλεχος του περιοδικού «Πανσπουδαστική». «Τελείωσα με την Αριστερά από τα 23 μου. Πριν φύγω για το Παρίσι. Με το τέλος του 4ου Πανσπουδαστικού Συνεδρίου, το επόμενο πρωί υπέβαλα την παραίτησή μου. Γιατί δεν άντεχα την άρνηση. Γιατί ο δρόμος του “όχι”, ο δρόμος που δυσκολεύεται να λάβει υπόψη την ψυχή, είναι αδιέξοδος». Τους παλιούς του συνοδοιπόρους, που παρέμειναν στην Αριστερά τα επόμενα χρόνια, δεν τους εντάσσει σ’ αυτό το πλαίσιο αρνητικότητας, «γιατί όλοι έχουν μια θετική συνεισφορά. Η δική μου η γενιά δεν κρατήθηκε στην Αριστερά αρνητικά». Τον ρωτάω αν έχει περάσει από την πλατεία Συντάγματος. «Εχω περάσει. Θεωρώ ότι το Σύνταγμα εξαντλείται στη σύναξη ανθρώπων που διαδηλώνουν ελεύθερα την έλλειψη εμπιστοσύνης τους. Δεν έχει προοπτική, έχει όμως δυναμική… Και υπ’ αυτήν την έννοια, έδωσε ήδη καρπούς τις προηγούμενες εβδομάδες. Απλώς δεν ελήφθη καλά το μήνυμα, που είναι παράδειγμα και νόημα. Αυτό είναι όλο. Δεν διεκδικούν εξουσία αυτοί οι άνθρωποι, αμφισβητούν ότι αυτό το πράγμα μπορεί να βγάλει τον τόπο από εκεί που βρίσκεται, με τα μυαλά που έχει. Υπό αυτό το πρίσμα, η μαζική παρουσία των εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων έχει ενδιαφέρον, γιατί είναι μια πραγματική πολιτική πίεση. Μέχρι εκεί, προς το παρόν, μπορούμε να δούμε τη συνεισφορά αυτών των εκδηλώσεων, και υπ’ αυτήν την έννοια βάζει κανείς ένα “συν”. Εκείνο που ζητείται, άναρθρα ίσως, είναι “ζητήστε μια συγγνώμη”, “τιμωρήστε κάποιον”! Ο κόσμος τι ζητάει; Ζητάει να συμμετάσχει ο διαχειριστής των πραγμάτων στον πόνο του. Να πει την αλήθεια! Δεν είναι δυνατόν αυτή η κρίση να περνάει χωρίς να έχει ειπωθεί η αλήθεια! Οσο λοιπόν σωστά ή αναγκαία μέτρα μπορεί να γράφονται στα μνημόνια τόσο θα αναιρούνται όταν λείπει η αλήθεια». – Αν ειπωθεί η αλήθεια, θα καμφθεί η άρνηση; – Τουλάχιστον θα καμφθεί η πηγή που την τροφοδοτεί. Κάθε γεγονός έχει δύναμη από την ηθική ή την επιχειρηματολογική του δικαίωση. Οσο αφαιρείται το επιχείρημα που το δικαιώνει τόσο αυτό αδυνατίζει. Η πολιτική της μερικότητας βασίζεται σε μια επιχειρηματολογία αυτοδικαιώσεως. Η πολιτική της ενότητας βασίζεται σε μια επιχειρηματολογία αυταπαρνήσεως. Με τη συμπεριφορά αυτοδικαιώσεως, ο απέναντι θα θελήσει επίσης να αυτοδικαιωθεί. Και θα φτάσουμε στο φαινόμενο ότι «η δημοκρατία ήρθε το ’81 κι όχι το ’74». Να δώσουν το παράδειγμα όσοι ήσαν στα πράγματα αυτά τα χρόνια – Σήμερα υπάρχει διχασμός στην κοινωνία; – Μα βέβαια. Οι ευτελείς ανάγκες συναινέσεων βλέπουμε ότι δεν γίνονται. Πρέπει να καταλάβουμε ποιοι είναι οι λόγοι για τους οποίους αισθάνεται άνετα η ελληνική ψυχή μέσα στον διχασμό. – Εσείς τους έχετε εντοπίσει; – Εχω μια εικόνα, χωρίς να είναι βέβαιο ότι είναι η σωστή. Πιστεύω ότι η κουλτούρα μας, όπως λένε οι ανθρωπολόγοι και οι ιστορικοί, είναι μια κουλτούρα κατακερματισμού, δηλαδή μικρών ενοτήτων -οικογένεια, χωριό, μικρή πόλη κ.λπ.-, η οποία δεν διευκολύνει την ατομική ωρίμανση και η οποία ταυτοχρόνως είναι συνδεδεμένη και κρατάει τη συνοχή της πάντοτε με όρους συναισθήματος, πράγμα που εμποδίζει τους όρους καθολικότητας. Ποιοι είναι οι όροι καθολικότητας; Ο Λόγος. Δηλαδή, το μεγάλο κεκτημένο που μας έφερε ο Διαφωτισμός ήταν η λογική. Το μεγάλο τίμημα που έφερε ο Ρομαντισμός ήταν η μερικότητα. Εμείς ποτέ δεν προσχωρήσαμε στον Λόγο. Επομένως τι μας μένει; Η διαίρεση. Αρα αυτό είναι πολύ εύκολο να εκφραστεί: επειδή δεν έχουμε εσωτερική ωρίμανση να πάρουμε από μόνοι μας την εικόνα του εαυτού μας, την παίρνουμε από τον εχθρό μας ή από το θύμα μας. – Δηλαδή αισθανόμαστε εμείς καλά με την εικόνα μας, όταν έχουμε απέναντί μας κάποιον με τον οποίο είμαστε σε σύγκρουση ή τον μισούμε; – Βεβαίως. Και τώρα η αδυναμία του καθολικού μεταβάλλεται σε βαθιά αρρώστια. Εχουμε αδυναμία να αγκαλιάσουμε καθολικά. Αυτό το βλέπουμε και σε άλλα επίπεδα: στο ρουσφέτι, στη δομή του κράτους, στον συνδικαλισμό, στο πελατειακό σύστημα, σε όλα αυτά τα φαινόμενα που είναι φαινόμενα διασπάσεως. Είναι φαινόμενα μερικοτήτων. Εάν αυτό μπορούσε να αντιμετωπιστεί, θα ξεπερνούσαμε την κρίση. Ενα παράδειγμα πολύ χαρακτηριστικό: βλέπουμε την αντιπολίτευση, η οποία προσπαθεί να κάνει ό,τι μπορεί για να μη συναινέσει. Επικαλούμενοι λάθη που γίνονται, λένε δεν θα συναινέσουμε σε λάθη. Ομως το μεγαλύτερο λάθος που γίνεται είναι το «δεν θα συναινέσουμε». – Διακρίνετε κάποια διέξοδο; Υπάρχει ελπίδα να αντιστραφεί αυτό το κλίμα; – Πιστεύω ότι αυτή η περίσταση είναι μια καλή, αλλά δύσκολη ευκαιρία. Θεωρώ ότι πρέπει να πάμε όπου είναι να πάμε, μέσα από αυτό που είμαστε. Δεν μπορούν να γίνουν βιασμοί. Ποια χειρονομία θα ήταν η ενδεδειγμένη; Αυτό που ζητάει ο κόσμος, μέσα σ’ αυτή την κρίση της γενικής αναξιοπιστίας που βρέθηκε, συνοψίζεται σε δύο λέξεις: παράδειγμα και νόημα. Το ένα είναι να πείσουν αυτοί οι άνθρωποι που τις τελευταίες δεκαετίες με τον έναν ή τον άλλον τρόπο είχαν τα πράγματα στα χέρια τους, συμμετέχοντας στον κοινό πόνο. Μια τέτοια κίνηση θα έχει λογική και πολύ αίσθημα. Ο λαός θα το εισπράξει σαν συμμετοχή στην οδύνη του. Και το δεύτερο, νόημα. Δηλαδή, δικαιοσύνη. Τι θα έχει γίνει τότε; Θα υπάρχει κίνηση εσωτερικής επικοινωνίας και επαφής με τους ανθρώπους. Ο,τι και να γίνει σήμερα, τα μέτρα και οι πρωτοβουλίες που προσπαθούν να πάρουν θα μειονεκτούν γιατί δεν θα υπάρχει συμπαράσταση. Ακόμα κι αν γίνουν εκλογές, εάν έρθει η αντιπολίτευση στα πράγματα, κι αν έχει δίκιο, επειδή ακριβώς κι αυτή θα στερείται της εμπιστοσύνης του λαού, πάλι θα ναυαγήσει. Επομένως προέχει η συναίνεση, πάση θυσία. Πάση θυσία… – Θα ήταν παράδειγμα αυτό; – Βεβαίως. Θα ήταν παράδειγμα, και παράδειγμα κρίσιμο. – Τόση ώρα μόνο ζοφερές εικόνες περιγράφετε. Την ελπίδα σας δεν βλέπω… – Πιστεύω ότι η κατανόηση είναι η αφετηρία κάθε ελπίδας. Το ακατανόητο είναι η απελπισία. Αν σ’ αυτά που λέω υπάρχει μια δόση αληθείας, τότε νομίζω ότι μπορούμε να ελπίζουμε, υπό την έννοια ότι φαίνεται φως. Η απελπισία αρχίζει όταν «δεν βλέπω». Η απελπισία δεν έχει να κάνει με το «βλέπω, αλλά δεν είμαι «διατεθειμένος». Ε, θα γίνει κάποιος άλλος διατεθειμένος! Γι’ αυτό επιμένω: πρέπει να το καταλάβει η αντιπολίτευση. Πρέπει να συναινέσει, διατηρώντας όλες της τις επιφυλάξεις. Αλλά θα έχει κερδίσει το ουσιώδες: τον συμβολικό και βαθύ παραδειγματικό χαρακτήρα μιας συμφωνίας, γιατί τότε θα γίνει κοινός ο σκοπός. Τι θέλω να πω: τι εμποδίζει κάθε φορά ν’ αποκτήσει ένας σκοπός καθολικότητα; Εμποδίζει στο μέτρο που είναι πρακτικός και δεν μας δίνει ταυτότητα. – Δηλαδή; – Τώρα έχουμε μια κρίση εμπιστοσύνης, που έχει οδηγήσει σε μια τρομακτική απώλεια αυτοπεποίθησης. Εχουμε έναν λαό που έχει σηκώσει τα χέρια ψηλά κι έχει παραδοθεί. Λέει ότι η Ελλάδα δεν υπάρχει πια. Επομένως αυτή τη στιγμή ενδιαφέρουν πρακτικά μέτρα που έχουν ταυτότητα, δηλαδή που έχουν προοπτική. Αυτά τα μέτρα είναι άλλης τάξεως από τη σωστή, αριθμολογική αντιμετώπιση των προβλημάτων. Τότε, σε επίπεδο αισθήματος, θα υπάρξει -έστω για μικρό διάστημα- η καθολικότητα. Τι έγινε το ’40; – Και η ελάσσων αντιπολίτευση; – Η ελάσσων αντιπολίτευση δεν έχει μάθει στη θετικότητα. Δεν έχει μάθει να αντιπολιτεύεται θετικά. Εχει μάθει να αντιπολιτεύεται μόνο καταστροφικά. Αυτό είναι που την κρατάει μονίμως αντιπολίτευση. Γιατί η ζωή έχει ανάγκη από «ναι».

ΕΡΙΧ ΦΡΟΜ

Προσανατολισμός του ατόμου Ο Εριχ Φρομ όρισε τον χαρακτήρα ως “μια σταθερή δομή διοχέτευσης των ανθρώπινων ενεργειών στις διαδικασίες αφομοίωσης και κοινωνικοποίησης του ατόμου” και διαφοροποίησε πέντε τύπους χαρακτήρα παίρνοντας ως βάση τον προσανατολισμό του ατόμου για την ικανοποίηση των υποκειμενικών του αναγκών μέσα στα πλαίσια του δεδομένου περιβάλλοντος στο οποίο ζει και λειτουργεί. Έτσι έχουμε συγκεκριμένα: - Το άτομο με προσανατολισμό αποδοχής πιστεύει ότι όλες του οι ανάγκες και επιθυμίες μπορούν να ικανοποιηθούν από εξωγενείς πηγές. Στηρίζεται στην εξουσία για άντληση γνώσης και βοήθειας και στους ανθρώπους για τη γενικότερη στήριξη της ατομικής του υπαρξιακής οντότητας. - Ο προσανατολισμός εκμετάλλευσης ωθεί το άτομο σε βίαιη απόκτηση αυτών που επιθυμεί με επιβολή στους άλλους. Στις ερωτικές του σχέσεις αισθάνεται γοητευμένος μόνο όταν “κλέβει” από κάποιον το ταίρι του, ενώ στον κόσμο των ιδεών οικειοποιείται το έργο των άλλων παρουσιάζοντάς το ως δικό του έργο. - Το άτομο με έντονη αίσθηση φιλαργυρίας ή τσιγγουνιάς αναλώνει τις δραστηριότητές του στη συλλογή και παθολογική φύλαξη των “αποκτημάτων” του (όχι μόνο των υλικών αγαθών και χρημάτων) αλλά και των σκέψεων, συναισθημάτων και άλλων συμβολικών αξιών και εννοιών. - Το άτομο με προσανατολισμό του “μάρκετινγκ” θεωρεί τις ικανότητές του ως “εμπόρευμα για πώληση ή αγορά” και ενώ διακατέχεται από ένα μόνιμο συναίσθημα ανασφάλειας και άγχους διαπραγματεύεται ασταμάτητα την αγοραπωλησία αναγκών, επιθυμιών ή μέσων ικανοποίησής τους. - Σε αντίθεση με τους προηγούμενους, μη παραγωγικούς τύπους χαρακτήρα, ο τύπος του παραγωγικού προσανατολισμού αναφέρεται στον άνθρωπο με την ικανότητα να χρησιμοποιεί τις δυνάμεις του παραγωγικά και δημιουργικά. Το άτομο που διαθέτει τέτοιο τύπο χαρακτήρα δεν είναι απαραίτητο να γίνει μεγάλος επιστήμονας ή καλλιτέχνης. Ο Φρομ πίστευε ότι ο παραγωγικός χαρακτήρας δίνει στον άνθρωπο την ικανότητα να σκέφτεται ανεξάρτητα, να ικανοποιεί τις αισθήσεις του χωρίς άγχος, να χαίρεται τις ομορφιές της ζωής, τη φύση και τις τέχνες –με άλλα λόγια- να απολαμβάνει αυτήν την τόσο εφήμερη ζωή μας.

Συνέντευξη στο Rocking.gr

Συνέντευξη στο Rocking.gr: "Η Τέχνη πρέπει από μόνη της να είναι ανατρεπτική. Μπορείς να ανεβάσεις το πνευματικό ή το αισθητικό επίπεδο ανθρώπων, να δουν την καθημερινότητά τους αλλιώς. Ειδάλλως δεν υπάρχει η Τέχνη, είναι νεκρή."

Η εύγλωττα ένοχη αποσιώπηση Tου Χρηστου Γιανναρα Το έγκλημα της «έσχατης προδοσίας» προτού να είναι νομικός καταλογισμός, είναι πράξη - συντελεσμένη, κοινωνικά πιστοποιούμενη. Αν σκοπιμότητες επιβάλλουν να μη λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, δεν σημαίνει ότι μπορούμε και να εξαλείψουμε τα πράγματα, τα πεπραγμένα της έσχατης προδοσίας. Προδοσία θα πει: προδίδω, παραδίδω, καταδίδω φίλο, ευεργέτη, πολύτιμο κληροδότημα σε εχθρό, αντίπαλο, άνθρωπο επίβουλο και δόλιο. Το κάνω εισπράττοντας αμοιβή, «ξεπουλάω» ιερά και όσια, για χυδαίο ατομικό συμφέρον. Και «έσχατη» προδοσία, κορύφωμα, σε υπέρτατο βαθμό προδοσία, είναι να ξεπουλάω από ιδιοτέλεια την ίδια μου την πατρίδα: Την κοινωνία που με γέννησε, τη γλώσσα που με δόμησε λογικό υποκείμενο, την ιστορική συνείδηση που με μπολιάζει αυτοσεβασμό και αξιοπρέπεια. Ξεπουλάω, σε αλλότρια συμφέροντα, εδάφη ή θάλασσες που δεν είναι υλική απλώς κοινή περιουσία, αλλά κοιτίδες και όρια πολιτισμού, μήτρες που γέννησαν «νόημα» βίου, πανανθρώπινα μέτρα και στόχους συλλογικότητας. Εσχατο έγκλημα να προδίδω την πατρίδα μου για να κερδίσω αξιώματα, αλλοδαπή υποστήριξη προκειμένου να αναρριχηθώ στην εντόπια εξουσία. ΄Η και μόνο για χρήματα. Να συμπράττω με ξενικά συμφέροντα, επίβουλη ιδιοτέλεια αλλογενών, να ξεγελάω ομόγλωσσους, ομόρριζους συμπατριώτες που με εμπιστεύονται και με τιμούν. Να τους παραδίνω ανυποψίαστους στην εκμετάλλευση και απληστία των εντολέων πατρώνων μου. Ομως, για να κριθεί ως ειδεχθής συμπεριφορά η προδοσία και έγκλημα στυγερό η «έσχατη» (της πατρίδας) προδοσία, προϋποτίθεται κοινή και προηγμένη «αίσθηση» πατρίδας, αίσθηση του «ιερού», της τιμής, της αξιοπρέπειας, της φιλίας, της εμπιστοσύνης, της ευεργεσίας. Οταν ο Αισχύλος λέει: «Τους γαρ προδότας μισείν έμαθον» (Προμηθέας Δεσμώτης 1068), συνοψίζει μια κοινή «αίσθηση», ένα συλλογικό αισθητήριο κρίσης και αξιολόγησης της ανθρώπινης ποιότητας. Για να οικοδομηθεί αυτό το κοινό αισθητήριο χρειάζονται αιώνες κοινωνικής καλλιέργειας, ενώ, για να «αποδομηθεί», δεν απαιτούνται παρά ελάχιστα χρόνια και κυβερνήσεις εντολοδόχων τσαρλατάνων. Βέβαια η «αίσθηση» πατρίδας προϋποθέτει για τον Ελληνα, τουλάχιστον και Ελληνίδα μάνα, ελληνίδα γλώσσα μητρική, παιδικά βιώματα αναστροφής με ινδάλματα ηρώων, σαρκωμένη τη γενναιότητα, την αυτοθυσία, την ασυμβίβαστη επιλογή «ελευθερία ή θάνατος» σε μυθικά και ιστορικά πρόσωπα - από τον Ηρακλή και τον Θησέα ώς τον Κολοκοτρώνη, τον Νικηταρά, τον Σαμουήλ στο Κούγκι. Πλάθεται ο αποτροπιασμός για την προδοσία με αρχέτυπα φιλοπατρίας και αυταπάρνησης, όπως και με εικόνες, οσμές, αφή της ιδιαιτερότητας του ελληνικού τοπίου, εγκεντρισμό βιωματικό σε «νόημα» της κοινωνίας του βίου που αντλείται από το έμπρακτο, σε ήθη και έθιμα, κάλλος εμπειρικής μεταφυσικής παράδοσης. Στο σημερινό εν Ελλάδι καθεστώς της προεδρευόμενης (διακοσμητικά) Κομματοκρατίας το ενδεχόμενο της έσχατης προδοσίας έχει απαλειφθεί από το Σύνταγμα - αναφέρεται μόνο στο πρόσωπο του απογυμνωμένου από κάθε πολιτική ευθύνη Προέδρου της Δημοκρατίας! Φανερά και ομολογημένα έχουν συμφωνήσει μεταξύ τους τα κόμματα την απόλυτη απαγόρευση χρήσης του όρου «έσχατη προδοσία», σε οποιαδήποτε περίπτωση. Ακόμα κι όταν πρόκειται για κλοπή δημόσιου χρήματος προορισμένου για την αγορά αμυντικού εξοπλισμού της χώρας (αεροπλάνων, υποβρυχίων, αρμάτων μάχης) ή όταν υπογράφει πρωθυπουργός την παραίτηση της χώρας από το κυριαρχικό δικαίωμα υποθαλάσσιων ερευνών στα χωρικά ύδατα (ακόμα και στο Ιόνιο), όπως και από το δικαίωμα να υψώνεται σημαία σε οποιαδήποτε βραχονησίδα του Αιγαίου, ή για τη συναίνεση και προπαγανδιστική στήριξη σχεδίου εξάλειψης της ελληνικότητας της Κύπρου (του Σχεδίου Ανάν) κ. λπ. κ. λπ. Θα είχε τεράστια σημασία για την αξιοπιστία και λειτουργικότητα του πολιτικού συστήματος η συνταγματική πρόβλεψη της «έσχατης προδοσίας», με ταυτόχρονη πρόνοια ενδεχόμενης αμνήστευσης προσώπων για το κορυφαίο αυτό των αντικοινωνικών εγκλημάτων, και όχι αποσιωπώντας το έγκλημα. Για να επουλώσει ο «εθνάρχης» Καραμανλής τις πληγές του αδελφοκτόνου σπαραγμού που προκάλεσε η ένοπλη ανταρσία του ΚΚΕ, δεν αρκέστηκε στη γενική αμνηστία. Νομιμοποίησε την ανταρσία, δηλαδή τον θεσμό (το κόμμα), που το καταστατικό του επιβάλλει να στοχεύει πάντοτε στην ανταρσία: στην κατάλυση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, στον ολοκληρωτισμό της «δικτατορίας του προλεταριάτου». Ετσι στέρησε ο «εθνάρχης» την Ελλάδα από τη δυνατότητα η πολιτική δυναμική της Αριστεράς να υπηρετεί τίμια τη δημοκρατία, να είναι αληθινά κοινωνιοκεντρική. Γι’ αυτό δεν υπάρχει και συνταγματικό περιθώριο να ελεγχθούν, να καταδικαστούν ή να αμνηστευθούν, και τα καμώματα του σημερινού, απελπιστικά μειονεκτικού, πρωθυπουργού μας: Θα άξιζε να διερευνηθεί δικαστικά το περιεχόμενο των επαφών του με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (με τον Paul Thomsen, δύο μήνες πριν από την ανάληψη της πρωθυπουργίας, και με τον Dominique Strauss-Kahn, λίγο μετά την ανάληψη). Αν μπορούν να συσχετιστούν αυτές οι τόσο έγκαιρες (με πρεμούρα που εκπλήσσει) επαφές (και μάλιστα, εν αγνοία των Βρυξελλών) με την εν συνεχεία παράδοσή του άνευ όρων στην τρόικα, δηλαδή στη συνταγή «θεραπείας» της ελληνικής οικονομίας με βάση τα πιο απάνθρωπα μέτρα αχαλίνωτου νεοφιλελευθερισμού. Θα άξιζε να διευρευνηθεί ο συσχετισμός, μήπως και στοιχειοθετεί το ενδεχόμενο, η άνευ όρων υποταγή στον εφιάλτη να ήταν έγκαιρα εντεταλμένη και οι εντολοδόχοι ακόμα πιο έγκαιρα επιλεγμένοι. Παρά τη μεθοδική, πολύχρονη προσπάθεια να απαλειφθεί από το λεξιλόγιο των σημερινών Ελλήνων το σημαίνον «έσχατη προδοσία», έχει ζωτική σημασία να πιστοποιηθεί το πεπραγμένο σημαινόμενο. Το να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, είναι ο ρεαλιστικότερος προσδιορισμός της ελευθερίας. Η έμπρακτη απόδειξη αυτοσεβασμού και αξιοπρέπειας. Eκτύπωσ

ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΛΙΓΟΙ...

Εμείς οι λίγοι Είμαστε εμείς οι ονειροπαρμένοι τρελλοί της γής με τη φλογισμένη καρδιά και τα έξαλλα μάτια. Είμαστε οι αλύτρωτοι στοχαστές και οι τραγικοί εραστές. Χίλιοι ήλιοι κυλούνε μες το αίμα μας κι ολούθε μας κυνηγά το όραμα του άπειρου. Η φόρμα δεν μπορεί να μας δαμάσει. Εμείς ερωτευθήκαμε την ουσία του είναι μας και σ'όλους μας τους έρωτες αυτήν αγαπούμε. Είμαστε οι μεγάλοι ενθουσιασμένοι κι οι μεγάλοι αρνητές. Κλείνουμε μέσα μας τον κόσμο όλο και δεν είμαστε τίποτα απ'αυτόν τον κόσμο. Οι μέρες μας είναι μιά πυρκαγιά κι οι νύχτες μας ένα πέλαγο. Γύρω μας αντηχεί το γέλιο των ανθρώπων. Είμαστε οι προάγγελοι του χάους. Γιώργος Μακρής

ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΑΤΡΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ...

Manolis Rasoulis - Niose Me

ΤΟΥ ΜΑΝΩΛΗ ΡΑΣΟΥΛΗ. ΣΤΗΝ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΟΥ ΕΑΥΤΟΥ ΜΟΥ.

Στην υπεράσπιση του εαυτού μου του Μανώλη Ρασούλη(*) | 13 Μαρτίου 2011 Εκτυπώσιμη Μορφή pressinaction.gr | Ιστοσελίδα με άποψη Πώς γίνεται εγώ που οραματίστηκα την Ελλάδα σαν «πολιτισμική Ελβετία» να γράφω τίτλους που μπορεί ν’ ακουστούν σαν περιαυτολογία; ΄Ελα ντε. Εγώ που εμπλέκομαι στο θέμα και στο ανάθεμα, ξέρω τι συνέβη και πως να το εξηγήσω έτσι ούτως ώστε να φανεί ότι πρόκειται για τη τρέχουσα πραγματικότητα, την αντικειμενικότητα και το ανάποδο της εαυτολογίας. Εν τούτοις γράφω το παρόν κείμενο. Γράφω κι ένα άλλο που θα το στείλω μεταφρασμένο στις Βρυξέλλες για να υπερασπιστώ τον εαυτό μου διότι προσφάτως η Ευρώπη φόρτωσε το λεγόμενο ελληνικό λαό με χαρακτηρισμούς όπως: άσωτος , απατεών, κλπ, κλπ. Φαντάζομαι τι εννοεί η Βρυξέλλα, όμως γενίκευσε απολύτως και ούτων ειπείν μας πήραν τα σκάγια όλους μαζί και με τα ξερά καίγονται και τα χλωρά. Διότι άνθρωποι σαν και μένα, συντριπτική μειοψηφία ομολογουμένως, προείδαμε -εν αντιθέσει με τους επαγγελματίες πολιτικούς προειδοποιήσαμε, προτείναμε, δεν εισακούσθημεν, ηττηθήκαμε και δυστυχώς να ‘μαστε σ’ αυτή τη σκατοκατάσταση. Ο «πολιτικός πολιτισμός» εν Ελλάδι (βάλε λάδι κ’έλα βράδυ) τα ‘χει παίξει. Έχασε τη μπάλα, του ΄φυγε ο τάκος για τον εξής απλό λόγο: ξεκινώντας από τα ίδια συμφέροντα του και τελειώνοντας στα ίδια συμφέροντα του δεν μπόρεσε να δει την αντικειμενικότητα -και αυτή είναι στο κάτω-κάτω η δουλειά του- δεν πήραν πρέφα τη θύελλα και αυτό σημαίνει ότι φάνηκαν και ήταν ανάξιοι των καταστάσεων και του επαγγέλματός τους, κι όταν την πήραν, επειδή αναγκάστηκαν απ’ την ίδια τη θύελλα και τους προϊσταμένους τους πανταχόθεν, κατέστη προφανές ότι αντιδρούν σαν πουπέ, άρα η χώρα τούτη δεν υφίσταται. Αυτό ακριβώς είχαμε πάρει εμείς χαμπάρι, ιδίως εγώ, και ως καλή Κασσάνδρα έβγαινα -όπου μπόραγα- να κρούω τον κώδωνα του κινδύνου αφού το ζήτημα ήταν το πολιτισμικό γίγνεσθαι, δηλαδή τι τύπο μέσου πολίτη γουστάρει και σφυρηλατεί το στάτους , και τι νοοτροπία και αντανακλαστικά εγκαθιδρύονται σ’ ένα λαό με χίλιες αντιφάσεις, σχεδόν μπαλαφάρα, μη παραγωγικό, σχεδόν αποτυχημένο μια τρύπα στο νερό, που όμως όπως λέγεται μπορεί να συμπαρασύρει στο γκρεμό το ευρώ κι αυτήν ακόμη τη κραταιά Ευρώπη. Η κρίση είναι συστημική και πλανητική. Αντανακλάται μοιραία κι εδώ. Γι΄ αυτό θα έπρεπε εδώ και δεκαετίες οι περιβόητοι απόγονοι του Αριστοτέλη, του Σωκράτη και του Ηράκλειτου να αυτοεκπαιδεύονται για να γίνουν το πεδίο στο οποίο απεγνωσμένα οι συνάνθρωποί μας να συνέρχονται εδώ, στην ομορφότερη και ιστορικότερη χώρα του κόσμου, να βρούμε τον ιερό μπούσουλα,το άγιο πασπαρτού, που θα μας άνοιγε τις πύλες του νέου ρεαλισμού,τη σωτηρία του πλανήτη και της ζωής επ’ αυτού. Τώρα ΓΑΜΑΤΑ ΜΕ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ. Αντιδρά ο πολιτικός πολιτισμός. Όμως φεύ. Ούτε ο ίδιος δεν πιστεύει οτι θα βγούμε απο την κινούμενη άμμο. Παίρνει τεχνικά μέτρα. Η νοοτροπία μένει. Ο πολιτισμικός πολιτισμός τον οποίο εκφράζω με μέγα πάθος, μένει αιχμάλωτος της Τζέντα. Η κεκτημένη ταχύτητα παρασύρει το μέσο πολίτη ο οποίος είναι αρπαγμένος και ηδονείται από το δόγμα : αγωνίζεσθαι περί πάρτης. Διότι στη δράση κολλάει το σίδερο. Η αντίδραση είναι μεν αναπόφευκτη, όμως ανίκανη να λύσει κάτι. Πριν την οικονομική μας νεκροφάνεια, προϋπήρξε η πνευματική μας και ιδεολογική μας. Τώρα δεν έχει ούτε ελπίδα η χώρα, ούτε ρυθμό ούτε στυλ. Είναι το μαύρο πρόβατο, ο άσωτος, χωρίς πατέρα να σφάξει τον ταύρο το σιτευτό άμα τη επιστροφή, και για ΄μένα μια θλίψη, ένας θυμός κι ένα γαμώτο. Γιατί εμείς, οι... εξωτικοί και συνήθεις ύποπτοι, πιάσαμε το θέμα της ψυχολογίας στις ενθάδε μάζες και στον καθένα πολίτη χωριστά. Προσπαθήσαμε να δημιουργήσουμε αντίβαρα και μετά να εκφράσουμε το αντίδοτο. Απίστευτοι μηχανισμοί ενεργοποιήθηκαν για να μας -με- καταστείλουν. Ποτέ τόσοι πολλοί δεν πολέμησαν έναν τόσο ένα. Με απίστευτη λύσσα και τεχνική οι πραίτορες του Κόμοδου, χτυπώντας ανηλεώς κάτω απο τη ζώνη, συνεπικουρούμενοι απο την πλειοψηφία των πολιτικών και των άχρηστων επιχειρηματιών μας, συμβιβασμένοι με τα χουνέρια του πλήθους -μαζική παραγωγή, μαζική καταστροφή- και του μεταμφιεσμένου όχλου, κατόρθωσαν να επιβάλλουν παντίοις τρόποις έναν διυλισμένο χουλιγκανισμό, μια αμετροέπεια, ένα αμοράλ το οποίο σαν καρκίνος έφαγε τον κοινωνικό ιστό κι έμεινε το Ελλάντα μια χώρα άχωρη. Η μομφή μου είναι προς πάσα κατεύθυνση. Και δεν το λέω με κακία. Δεν το λέω απο εκδικητικότητα σε στυλ: εγώ καλά σου τα ΄λεγα και τ’ άκουγες παράλογα. Κι ούτε εκφράζω διαθέσεις ενάντια στην ευμάρεια. Η ευμάρεια είναι σαν το κουκούλι όπου η κάμπια γίνεται πεταλούδα. Ναι, υπερασπίζομαι τον εαυτό μου μη δεχόμενος τον τίτλο: άσωτος, απατεών κλπ. Γιατί προσπάθησα από τότε που έγραφα και εξέδιδα το «Αβγό» να προτρέψω σ’ένα νέο τρόπο σκέψης τον πολίτη που ζει εκεί που περπάτησε ο Κλεισθένης, ο Αριστείδης, ο Αλέξανδρος, ο Λυκούργος κλπ, κλπ. Το θεωρώ διπλή ντροπή τώρα να΄ μαστε ο πρωκτός της Ευρώπης επειδή πήραμε ψηλά τον αμανέ. Ποιός μας έδωσε το δικαίωμα; Υπάρχει ακόμα η κάστα που κατατρώει το μεδούλι της χώρας. Και δεν είναι μόνο τα golden boys διεθνώς και εγχωρίως. Είναι η απόλυτη σύγχυση για το τι «μένει» γενέσθαι. Μετά από μία κρίση πάντα έρχεται ένας πόλεμος. Και τώρα ο πόλεμος σημαίνει πυρηνικά. Θέλω να σας βεβαιώσω ότι μ΄ αυτό το κείμενο δεν εξέφρασα την προσωπική μου πίκρα, ούτε πάσχω από γεροντική άνοια όπως εγράφη σε άρθρο της «Ε». Θα επανέλθω στις προτάσεις μου και ναι, επειδή δεν πραγματοποιήθηκαν φτάσαμε στην καταστροφή. Γιατί περί καταστροφής πρόκειται. Τα υπόλοιπα στο προσεχές κείμενό μου. (*) Ο Μανώλης έφυγε από κοντά μας. Τα τραγούδιά του, όμως, πάντα θα μας συνοδεύουν. Ο Ρασούλης γεννήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 1945, στο Ηράκλειο Κρήτης. Εκεί τελείωσε και το σχολείο. Το 1963, στην Αθήνα, σπουδάζοντας σκηνοθεσία στη σχολή Σταυράκου, δούλευε παράλληλα και στην εφημερίδα Δημοκρατική Αλλαγή. Στο Λονδίνο, πήρε μέρος στον αντιδικτατορικό αγώνα. Γυρνώντας στην Ελλάδα, εντάχθηκε στην λεγόμενη τραγουδοποιία. Έκτοτε βρίσκεται εκεί με αρκετή επιτυχία. Έχει γράψει άρθρα σε πολλές εφημερίδες και ήταν παραγωγός εκπομπών σε τηλεόραση και ραδιόφωνο. Το κομμάτι αυτό ήταν το προτελευταίο που ανέβασε στο blog του με ημερομηνία 25 Φεβρουαρίου 2010. Έχε γεια Μανώλη… (για την αντιγραφή Παύλος Τεραντζάλης)

TA LOGOKRIMENA TROIKAN-BOY

ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΣΥΜΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ..

Θεατρική συμβατικότητα ζωής.

Περπάτησε πέντε μέτρα για να φτάσει στο κέντρο της σκηνής. Τα πόδια του δεν έτρεμαν, ήταν σίγουρος για τον εαυτό του. Γεννήθηκε σχεδόν αλαζονικός. Ο μοναδικός θεατής του βρισκόταν στην πρώτη σειρά μιας τεράστιας αίθουσας. Αδεια όλη η υπόλοιπη αίθουσα. Μόνο ο άνθρωπος επί σκηνής και ο άνθρωπος κάτω από αυτή. Ο Ανθρωπος ηθοποιός και ο Ανθρωπος θεατής.

Ανθρωπος - Ηθοποιός: «Θα σας παρουσιάσω έναν μονόλογο από το έργο με τίτλο ''Η δική σου Ζωή''. Καλό θα ήταν να μην παραβιάσουμε τους όρους της θεατρικής σύμβασης. Θα ήθελα κι εσείς να υποδυθείτε το ρόλο του εξημερωμένου θεατή που κάθεται αναπαυτικά στη θέση του και αποδέχεται πως για τις επόμενες δύο ώρες θα παρακολουθήσει έναν ηθοποιό να ερμηνεύει υπό τις οδηγίες του σκηνοθέτη του. Κάθε ίχνος συμμετοχής σας απαγορεύεται ρητά. Εσείς μόνο βλέπετε και αφομοιώνετε χωρίς αντιρρήσεις. Εσείς μόνο καταναλώνετε τις γραμμές του έργου ''Η δική σου Ζωή'' και βαρυστομαχιάζετε. Επιτρέπεται η χρήση αναψυκτικού για αυτή την περίπτωση. Εαν το θελήσετε, μπορείτε και να κοιμηθείτε. Εγώ θα συνεχίζω να ερμηνεύω την ''δική σου Ζωή'' και εσείς θα ονειρεύεστε με μάτια κλειστά. Οταν τελειώσω, θα σας παρακαλέσω να χειροκροτήσετε θερμά. Αυτό άλλωστε επιβάλλει μια πετυχημένη και από τους δυο μας αποδεκτή θεατρική σύμβαση. Είμαστε σύμφωνοι; Με συγχωρείτε για το ερωτηματικό..Είμαστε σύμφωνοι. Δεν μπορείτε να κάνετε αλλιώς. Εχετε έρθει εδώ για να παρακολουθήσετε το έργο ''Η δική σου Ζωή'' και αυτό θα κάνετε. Αυτό υπαγορεύει η θεατρική σύμβαση».

Ο Ανθρωπος - θεατής τον άκουγε μαγεμένος. Αν μπορούσε να κρεμαστεί από τα χείλη του, θα το έκανε. Είχε την ευκαιρία να δει ζωντανά τον Ανθρωπο - ηθοποιό στο έργο «Η δική σου Ζωή». «Η δική μου Ζωή», σκέφτηκε. «Θα την απολαύσω βυθισμένος σε μια κόκκινη, βελούδινη θέση. Θα την καταναλώσω μέχρι να γίνει το στομάχι μου βαρύ. Θα πιω ένα αναψυκτικό για να ηρεμήσω. Θα κοιμηθώ όταν νυστάξω. Θα ξυπνήσω και θα χειροκροτήσω. Κι ύστερα θα γυρίσω σπίτι έχοντας ζήσει την ωραιότερη εμπειρία της ζωής μου. Της δικής μου Ζωής. Θα την έχω παρακολουθήσει αμέτοχος και χωρίς να είμαι υποχρεωμένος να αναλάβω καμιά ευθύνη.

Κάποτε είχα κάνει το λάθος να αμφισβητήσω τη θεατρική σύμβαση. Είχα ακούσει από κάποιους αιρετικούς για τη ρήξη του τέταρτου τοίχου και τη συμμετοχή του κοινού σε μια παράσταση. Για μια διαλεκτική που μπορούσε να αναπτυχθεί ανάμεσα στον ηθοποιό και τον θεατή την ώρα που το έργο βρισκόταν σε εξέλιξη.

Ηταν λάθος μου που έκανα το λάθος να σκεφτώ (κάτι τέτοιο). Η παράσταση «Η δική σου Ζωή» με τη συμμετοχή μου; Η δική μου Ζωή με τη συμμετοχή μου; Πώς μπόρεσε να μου περάσει κάτι τέτοιο από το μυαλό; Συγνώμη από τα βάθη της αναπαυτικής και ανεύθυνής μου θέσης».

ΚΟΥΦΑΛΑ ΑΦΕΝΤΙΚΟ.